Peter Vos Vogeldagboek

Update
De vierde druk is 28 mei verschenen en is uitverkocht.
Over een kleine vijfde druk heb ik nagedacht en ben tot de conclusie gekomen dat ik het NIET doe.

Vogeldagboek. 1992
Peter Vos Vogeldagboek, pagina 65

Vos ziet geen vogels. Hij ziet die ene vogel.
Van sommige mensen gaat je hart sneller kloppen. Omdat ze iets zeggen, maken, brengen wat je raakt. Peter Vos (1935 - 2010) is zo iemand. Zijn tekeningen van vogels doen iets met je. En nu weet ik ook hoe dat komt: hij ziet geen vogels, hij ziet die ene vogel. Een individu. Een karakter. Elke vogel die hij ziet, krijgt zijn volle aandacht. Die wil hij leren kennen en weergeven zoals hij of zij is. En daar doet hij veel voor:

'Na veel vruchteloos besluipen eindelijk de tuinfluiter goed gezien in de grote berk. (vroeg: +- 6 u.)'

'Urenlang door ‘t bos gedwaald, gezeten, geluisterd, getekend. Bij de zandkuil in dezelfde berk weer fitis. Altijd vergeet je details, zodat iedere lente weer nieuw is.'

Uit: Peter Vos Vogeldagboek, 2020, Uitgeverij Müller

24.iii De sijzen, die een paar weken achtereen op de pindazakjes kwamen fourageren, ontbreken. Je mist ze meteen als je de gordijnen naar de tuin opent. Nog één [vrouwtje], dat wat eet en dan niks meer. Dat was kennelijk de laatste buiging. Nog wel kepen. De sijzen heb je van het jaar niet meer bestudeerd. Sufferd! Dus zolang het nog kan kepen proberen.....

25.iii Zijn ook die verdwenen. Goed! Dat wordt dus buitenstudie ter plaatse. Of uitwerken van oude schetsen. Of mussen uit de tuin.

Vos en zijn vogels
Het is een enorme eer dat ik het Vogeldagboek van Peter Vos mag publiceren. In 1992 was het zijn bedoeling om een dagboek voor zijn vrouw Saïda Vos-Lokhorst te maken. Oplage: één. Nu, 28 jaar later, openen we dit dagboek voor het publiek. Om Peter Vos te tonen. Wie hij was, hoe hij leefde, waar hij van leefde. Vos en zijn vogels. Vos en zijn talent. Vos en zijn gevecht tegen depressies.

De kern van zijn oeuvre
Jean Pierre Geelen schrijft in de inleiding: ‘Die man dus, die alles leek te kunnen, met misschien wel het grootste tekentalent uit de twintigste eeuw - die man twijfelde aan alles, nog het meest aan zichzelf en zijn werk. En maakte, dat zul je altijd zien, in die periode werk dat je tot de kern van zijn oeuvre zou kunnen rekenen.’

Dit ís Peter Vos
Elke bladzijde ontroert, of er nu tien vogels op staan of helemaal leeg is gebleven. Je leert Peter Vos kennen. Zijn manier om met het leven om te gaan. Zijn manier van observeren. Zijn manier van tekenen. Zijn manier om structuur aan te brengen in de dagen. Om structuur te vinden in zijn gemoed, in zijn leven. Zijn tekeningen zijn pure poëzie en zijn aantekeningen vullen het aan. Wat je ziet, leest en ervaart met dit Vogeldagboek dat ís Peter Vos.

De observeerder die ook Peter Vos observeert
Hij schrijft in zijn dagboek altijd in de tweede persoon enkelvoud - hij noteert wat ‘je allemaal hebt gezien die dag'. Alsof de observeerder die de vogels analyseert, tegelijkertijd ook Vos observeert:

Bij ‘t 2e meertje vind je een versgebraakte bal, nog vochtig. Kijkt omhoog en ziet! Een ransuil in kruin van lage den. Doorzichtig genoeg om hem redelijk te tekenen, die kruin. Heeft hij een nest in de buurt?

Uit: Peter Vos Vogeldagboek, 2020, Uitgeverij Müller

Het geheugen moet getraind worden. Elke dag.
Zijn schetsboekjes waren voor hem een soort fotoalbums: ‘Herinneringen aan geziene wonderen.’ Het geheugen was belangrijk voor Vos. Het moest voortdurend getraind worden. Hij scheef klassieke gedichten over en prikte ze aan de muur of aan een meubel. Engels, Frans, Italiaans, Spaans of Duits - hij leerde ze allemaal uit zijn hoofd.

Boekomslag: een ode aan Van Ostaijen
Hij was een groot liefhebber van de gedichten van Paul van Ostaijen. Als ode aan die liefde hebben we voor het omslag dezelfde typografie gebruikt als in Van Ostaijens ‘Marc groet ‘s morgens de dingen’. Een gedicht waarin vol vreugde de dag verwelkomd wordt.

'En onze aanloopkip, die echt iedere dag komt, waar je een beetje mee praat en die binnensmonds dankt voor 't eten.'
Fragment uit: Peter Vos Vogeldagboek, pagina 82 en 83

Zingende roodborst. Solo in ‘t woud met mooie acoustiek. Specht hangt vlijtig in ‘t hout te houwen. Veel boomklevers die zich ook goed laten kijken. ‘t Zachte weer maakt ze verliefd en luid.

Uit: Peter Vos Vogeldagboek, 2020, Uitgeverij Müller

De mooiste dingen bewaar je in een schoenendoos.
Zo is het gegaan: ergens in 2017 was ik op bezoek bij Saïda Vos-Lokhorst om de uitgave van Mussenlust te bespreken, de dichtbundel met tekeningen van Peter Vos. Ze had nog wat om te laten zien, en zet een schoenendoos op tafel. Boem! Daar zaten ze in: twaalf schetsboekjes en zijn Vogeldagboek. Die dag is het idee geboren om een facsimile uitgave te maken van dit werk.

Mijn speciale dank gaat dan ook uit naar Saïda. Voor het beschikbaar stellen van de schetsboeken en het Vogeldagboek. Voor al je adviezen en je verhalen. Voor je vertrouwen. Dank, dank, dank.

Groenling, ekster, raaf
Peter Vos Vogeldagboek, pagina 26 en 27

Nú in de boekhandels én in onze webwinkel
Vogeldagboek van Peter Vos
ISBN: 9789081388740
Verkoopprijs: €24,95
Formaat: 17,5 x 13,5 x 1,7 cm
160 pagina’s
271 gram
Samensteller: Peter Müller
Voorwoord: Jean-Pierre Geelen

En nu voort, haal het Vogeldagboek in huis.
Haal Peter Vos in huis.
Haal zijn vogelwereld in huis, met ál die karakters en individuen.
Het is een onwaarschijnlijk mooie boswandeling. In boekvorm.

Met vriendelijke vogelgroet,
Peter Müller.

Oja, en als je vragen hebt: mail me of bel me.

Vierde druk uitverkocht
>> 28 mei is de vierde druk verschenen en nu uitverkocht!
>>
>>

'Hee…. wat is dat? Gestreepte borst, grijze snavel. Gevorkte staart… Dan vliegt hij verder. Geluid: een licht ritseltje. Verrek, dat was een frater! Zijn snuit niet te zien, maar ‘t kan niet anders.'

'En de raaf vloog langs met open mond maar er kwam geen geluid uit.'

'Staartmees met kromme staart. Ossekop zelfs.'

Uit: Peter Vos Vogeldagboek, 2020, Uitgeverij Müller

En de recensies stromen binnen:

NRC Handelsblad, 21 maart 2020

'DE VOGELS DIE PETER VOS TEKENDE, VLIEGEN JE VANAF DE BLADZIJDEN TEGEMOET. DE HERUITGAVE VAN ZIJN VOGELDAGBOEK STAAT VOL BRILJANTE OBSERVATIES.'

"De vogels die Peter Vos tekende, vliegen je vanaf de bladzijden tegemoet. De heruitgave van zijn Vogeldagboek staat vol briljante observaties."

"Zelden heeft een tekenaar de lichtheid en beweeglijkheid van vogels zo getekend als Vos. De staartmezen, het winterkoninkje, de huismussen, het roodborstje en de vinken vliegen je vanaf de bladzijden tegemoet. Elke vogel is een individu, raak getroffen in karakteristieke houding."

"Kunstenaar Siegfried Woldhek noemde „Vos de belangrijkste tekenaar van de vorige eeuw. Ik ken niemand met zo’n mooie lijn. Peters lijntjes zwiepen of aaien, bijten en zingen”."

"Vos tekende een vogel nooit geïsoleerd, maar altijd in groepjes. Bij de staartmees, kennelijk een geliefde soort, staat ergens de uitroep: „Verhoudingen nondeju!”"

Kester Freriks in NRC Handelsblad

TROUW, 21 maart 2020

'HET BUITENGEWOON TALENT VAN PETER VOS OM VOGELS TE TEKENEN ZIET U IN ZIJN VOGELDAGBOEK .'

"Dat Peter Vos een buitengewoon talent bezat om vogels te tekenen, blijkt ook uit het dit weekend verschenen Vogeldagboek."

"Het resultaat zijn vogels zoals je ze in werkelijkheid kunt zien, échte vogels, geen plaatjes zoals we die kennen uit de vogelgidsen."

"De vogels van Peter Vos daarentegen leven, ze sprankelen, poetsen zich de veren, ze kijken je soms aan, ze zingen, ze fladderen met de vleugels, hun verenpak ziet er verwaaid uit; kortom ze doen en zijn alles wat levende vogels doen en zijn."

"Gemaakt uit hooguit een dertigtal dunne inktkrasjes en een beetje grijs en rood kleurpotlood zit het vogeltje je met twee zwarte kraaloogjes nieuwsgierig aan te staren. Er zit een ziel in.Dat laatste geldt voor het hele boekje. Het is fraai uitgevoerd met een zwarte linnen kaft en een leeslintje.

"Wat een ongelooflijke schoonheid zat er in die schoenendoos."

Jelle Reumer in TROUW

de Volkskrant, 19 maart 2020

'EEN PAAR KRABBELTJES, WAT VLEKJES AQUARELVERF, EN TOCH HELEMAAL MUS. HELEMAAL PETER VOS.'

"Op eenzame artistieke hoogte verkeerde illustrator Peter Vos in een dal. Wat dan hielp: vogels tekenen. Binnenkort verschijn postuum zijn Vogeldagboek."

"Vos tekende geen vogels. Hij tekende die éne vogel. Een portretje van een individu, met een uniek karakter dat hij wist te vangen in een paar rake lijnen van het dunst verkrijgbare Rotring-pennetje. Het gaat om de verfijning, van een houding of een uitdrukking. Die blik van de roodborst die je vanaf de pagina doordringend, bijna streng aankijkt. Die ene karakteristieke houding van dat meesje op een onzichtbaar pindanetje."

"De vogels van Vos zijn geen vogelplaatjes. Het zijn geen tekeningen voor de vogelgids. Geen poeslieve pluizenbolletjes voor een belegen damesblad, koffiemok of dienblad. Het gaat niet om de vertedering, ook al straalt de aaibaarheid soms onmiskenbaar van het papier af."

"Zo werden zijn vogels Vosjes. Pareltjes die glinsteren van het talent. De glans kwam van hun schepper, de meester, de kunstenaar. Dat maakt dat de vogels van Vos geen ‘gewone’ illustraties zijn. Misschien zijn ze wel een afspiegeling van zijn eigen persoonlijkheid."

"Het zijn niet alleen tuinvogelschetsjes die erin staan. Ook de eekhoorn komt geregeld langs, net als de ‘aanloopkip’ en de witte tamme gans."

"Zo krijgen we een blik op een tijdperk, en op het gecompliceerde karakter van een groot kunstenaar en diens kunstenaarschap. Een leven vol vogels."

Jean-Pierre Geelen in de Volkskrant

TIP VAN DE VOLKSKRANTREDACTIE: MARATHON INTERVIEW MET PETER VOS

MOOI HÈ, ALLES?
In 2003 sprak VPRO-journalist Chris Kijne drie uur lang met Peter Vos in het radioprogramma Het Marathoninterview. Daarin ging het over een Loesje-poster met de tekst: ‘Mooi hè, alles?’ Vos: ‘In die stemming ben ik regelmatig. Dat ik de tuin of de straat in kijk, of een meeuw voorbij zie vliegen en denk: wat is dát beeldschoon, zeg. (...) Er zijn op aarde eigenlijk veel redenen om vrolijk te worden. Als je niet te ver kijkt.’ Luister hier >>

VOGELS, tijdschrift van de Vogelbescherming, lente 2020

'VOS EN DE VOGELS'

"Nooit eerder werd het Vogeldagboek gepubliceerd, ook de schetsen waren niet bedoeld ter publicatie. Nu verschijnen ze toch, natuurgetrouw in facsimile. Omdat ze niet alleen getuigen van een diepgevoelde liefde voor vogels, maar ook van een groot kunstenaarschap."

Residence, juni 2020

'TEKENINGEN ALS PURE POEZIE'

"[Het Vogeldagboek] getuigt van diepgevoelde liefde en groot kunstenaarschap. Je kunt het tot de kern van zijn oeuvre rekenen. Het is Peter Vos. Kwetsbaar maar ijzersterk."

door Mariëtte Schrader (Residence 06, 2020, rubriek Art Stories)

Waar je Müller meestal vindt

Uitgeverij Müller
Laan van Meerdervoort 105
2517 AT Den Haag
+31 630 472 127
+31 70 346 10 46
peter[at]uitgeverijmuller.nl