Vox Humana
Hou altijd de ogen van een vreemdeling in de gaten. Want die zien zaken die je zelf niet ziet. Nieuwe gezichtspunten. Andere invalshoeken. Verrassende inzichten. Christopher Levenson (1934) is zo'n vreemdeling. Als Engelsman kwam hij in 1953 naar Zeeland, direct na de watersnoodramp. Om mee te helpen. Op te ruimen. Op te bouwen. En daar schreef hij gedichten over. Die Müller uitgeeft. De bundel Vox Humana van Christopher Levenson verschijnt 2 augustus 2019. |
|
Zoals dat gaat
Wij hebben een huisje in Frankrijk, en een paar dorpen verderop heeft Ad Zuiderent ook een huisje. Zoals dat gaat: Komen jullie toch eens langs om te lunchen. Van 12 tot 14 uur, zoiets. Uiteindelijk werd het een zeven uur durend onderhoud. Eten, wijn en boeiende onderwerpen. Een van die onderwerpen was Christopher Levenson, een Canadese dichter. Ad Zuiderent begon erover. Als dienstweigeraar werd Levenson in 1953 naar ons Zeeland gestuurd, om de ravages van de watersnoodramp te helpen opruimen. Een bijzondere man, met prachtige gedichten. Die uitgerekte lunch in Frankrijk is uitgelopen op de bundel Vox Humana, met de gedichten van Christopher Levenson. Over de Watersnoodramp, over Nederland, over de mens. Vertaald door en met nawoord van... Ad Zuiderent natuurlijk. 
Vierde van links is Christopher Levenson
Vox Humana: hoe de menselijke stem klinktEen bijzonder verhaal van een Engelse jongen in Zeeland. Het is 1953. Christopher Levenson is 19. De watersnoodramp heeft net plaatsgevonden en als Engelse dienstweigeraar komt hij naar Zeeland om te helpen. Te redden. Op te ruimen. Uiteindelijk blijft hij zeven maanden in Nederland.
Levenson is een betrokken vreemdeling. En een dichter. Die met zijn gedichten over die zeven maanden een uniek beeld geeft van het rampgebied. Van Nederland. Van de mens. In de dichtbundel Vox Humana laat Levenson die negentienjarige jongen aan het woord. In andere gedichten voert hij een verlegen Portugese soldaat op, die een fado zingt. Of we lezen over een Nederlands-Canadese oorlogsbruid die haar leven overziet. En dan dat jongetje van tien, dat zijn eigen wereld ontwerpt met gefantaseerde landkaarten. Het zijn allemaal personages die samen de vox humana laten klinken, als één menselijke stem, "die doodgewone lapjes aan elkaar naait / tot een quilt van klank." Een fragment uit een van zijn gedichten: Het gezicht van Holland is een oud gezicht, getekend door de zee. Het heeft, met ogen toegeknepen tegen de storm, te veel overstromingen doorstaan om er zich niets van aan te trekken; vastbesloten om niet te wijken houdt het land in de vezels van Europa stand als een watermerk. (Vertaald door Ad Zuiderent) De Nederlander in Levenson De maanden in Nederland hebben een grote invloed op Levenson. In die tijd in Zeeland ontvangt hij de bloemlezing Dichters van deze tijd. Uit plezier en om de Nederlandse taal te leren, vertaalt hij de gedichten van Marsman en Slauerhoff. Tijdens zijn letterenstudie in Cambridge kiest hij Nederlands als bijvak (1953/1954). En jaren later doet hij aan de Universiteit van Iowa onderzoek naar zeventiende-eeuwse Nederlandse poëzie. Als hij in 1968 hoogleraar is aan de Carleton University in Ottawa, pleit hij voor de oprichting van studierichtingen Nederlands aan Canadese universiteiten. Daarnaast werkte Levenson mee aan de vertaling van Paul van Ostaijens Eerste Boek van Schmoll. Op dit moment wacht hij op de publicatie van de door hem vertaalde gedichten van Vasalis. Met zoveel Nederlands in zijn levensloop, kan het niet anders dan dat hij ook de taal spreekt. Speciaal voor Uitgeverij Müller draagt hij twee gedichten voor: Nieuwerkerk en War bride / Oorlogsbruid. Eerst in zijn oorspronkelijke Engelse versie, en daarna de Nederlandse vertaling van Ad Zuiderent: |
|
Levenson komt naar Nederland
Speciaal voor de boekpresentatie komt Levenson vanuit Canada weer terug naar zijn geliefde Zeeland. Wat wij heel bijzonder vinden, aangezien hij geen 19 meer is. Maar 85 om precies te zijn. Zorg dat u erbij bent Presentatie: 1 augustus 2019, 11.00 uur (deuren open 10.30 uur) Waar: Watersnoodmuseum, Zeeland Weg van Buitenlandse Pers 5, 4305 RJ Ouwerkerk Meld u meteen aan! Hoe? Stuur een mailtje naar het Watersnoodmuseum: [email protected], of bel ze even op: 0111 - 644382 |
Bekroond dichter Levenson is een bekroond dichter. Zijn debuut, met daarin een flink aantal gedichten over de watersnood, werd in 1959 de winnaar van de Eric Gregory Award. Leuk om te weten: Levenson is de allereerste winnaar van deze prijs. En ook leuk: de juryvoorzitter was destijds niemand minder dan dichter en Nobelprijswinnaar T.S. Eliot. Fijnslijpen van de vertaling Vertalen van gedichten is een vak apart. Het is een soort herdichten - opnieuw dichten wat er staat, zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke taal én essentie blijvend. Gelukkig hebben we Ad Zuiderent. Die tot op het allerlaatste moment (lees: voorbij de deadline, meerdere malen) blééf fijnslijpen - net zolang tot hij de essentie van de Engelse woorden in het Nederlands gevonden had. Lees deze twee fragmenten maar: De watersnood (Zeeland 1953) Het dorp ligt als een kadaver te rotten in de zon, dakspanten kaalgevreten, kelders opgezwollen. Op de Kerkring puin van dakpannen, tegen de kerkdeuren hooi. Welke aasgier stroopt de puinhopen van het dorp af, wie baggert door deze akkers vol water, waarin wrakkige windmolens en telegraafpalen, scheef en dwaas, het uitzicht verstoren? Landschap met kranen Vanaf de oceaan nadert het onheilspellend gerommel van nieuw noodweer. Stormen houden de zon op afstand, steiger en loods kijken de hele nacht toe over de verzande polders. Als bevroren golft zand zijn grijze glans de aanbrekende dag in, en meeuwen patrouilleren over de Kerkring, waar het kruis van het verleden in stukken ligt, meegesleept door de modderige vingers van dode eiken. Vanaf 2 augustus in de boekhandels (én in onze webwinkel)
Vox Humana - Christopher Levenson Samenstelling, vertaling en nawoord: Ad Zuiderent ISBN: 9789081388733 Verkoopprijs: € 19,50 Formaat: 17x22 cm (staand) 64 pagina’s Was het voor nu. Veel plezier met - vooral hardop - lezen! Vriendelijke groet, Peter. De baas van Müller. Oja, en als u nog vragen hebt: mail me of bel me. |
|
Klik hier om te bewerken.
Ook interessant om even door te lezen. Of door te luisteren.
DE STEM VAN LEVENSON. DIE WIL JE HOREN.
Er is toch niets beters dan een dichter die zijn eigen gedichten voordraagt. En dat geldt helemaal voor Christopher Levenson. Zijn Britse accent. Zijn vriendelijke stem. Zijn intonatie. Hij draagt zijn woorden naar je toe. Luister maar>> Bron: Wax Poetic 5 juli 2017 Interview met Christopher Levenson over zijn bundel A Tattered Coat Upon a Stick. HERINNERINGEN OP AFSTAND
"De Engelse soldaat Christopher Levenson hielp in 1953 in Zeeland mee bij reddingswerkzaamheden na de watersnoodramp. Hij zag dorpen met ondergelopen kerkhoven, molens en kerken die boven het water uitstaken, verdronken bomen, potplanten in de vensterbanken van lege huizen. De beelden inspireerden hem tot poëzie. Nu, vijftig jaar na de ramp, klinken zijn gedichten in Zeeland. Componist Douwe Eisenga heeft de teksten van Levenson gebruikt voor zijn Requiem 1953. Dit muzikale monument is gecomponeerd voor de herdenking eind volgende week van een halve eeuw Watersnoodramp." Uit: TROUW, Monic Slingerland, 16 januari 2003 
PASSAGGIO MET LEX BOHLMEIJER - RADIO 4
Lex Bohlmeijer gaat graag in de winter naar buiten. Op zoek naar schoonheid. Van 28 januari tot 1 februari 2019 fietst hij het Watersnoodpad in Zeeland. 150 kilometer, in vijf dagen tijd. Onderweg ontmoet hij mensen die hem vertellen over die avond in 1953 dat de dijken doorbraken. Tijdens die fietstocht leest hij drie gedichten van Christopher Levenson uit Vox Humana. Luister maar, op 13.50 minuten start hij met lezen van het gedicht Het gezicht van Holland. Prachtig!
|
